Liderlik Tablosu

MantarlarKadir Aytar Deniz mantarları, dayanıklıkları, kolay üremeleri, çabuk büyümeleri, ilginç ve değişik formları, son derece güzel renklere sahip olmaları gibi bazı özelliklerinden dolayı tüm resif akvaryumlarının vazgeçilmez konuklarıdır.Özellikle bakımlarının kolay olması ve su şartlarındaki değişikliklere çok aşırı tepki vermemelerinden dolayı yeni başlayan tüm hobicilere tavsiye edilen canlılardır. Bizim de ilk ayımızda tanıtacağımız canlılar arasında olmaları bu yüzdendir. Mercan anemonları, mantar anemonları yada sahte mercan olarak da adlandırılan mantarlar aslında mercan olmamalarına rağmen sert mercanlarla yakın benzerlikler gösterirler ve bazen bu sınıfın (Scleractinia) bir alt sınıfı olarak gruplandırılırlar. Ricordea - Fotoğraf: Gökhan Kukurt Düzenlenmeleri şu şekildedir: Cnidaria Kolu: Isırgan - hücreli hayvanlar: Anemonlar, deniz yelpazeleri, mercanlar, denizanaları, deniz kalemleri (seapen), polipler Anthozoa sınıfı: Polipler Alt sınıf Zoantharia (Hexacorallia): Bu sınıftaki polipler sekiz adetten fazla ve altının katlarına denk gelecek sayılarda dokunaçlara sahiptirler. Corallimorpharia: İşte bizim deniz mantarları. Bunlar tek yada koloni halinde yaşayan düzleşmis mantar görünümlü anemonlardır. Aşağı yukari 10 familyadırlar, hobide en yaygin olanları: Actinodiscus, Ricordea, Rhodactis, Amplexidiscus. Son türe oldukça dikkat etmek gerekir zira avare bir şekilde dolaşan küçük balıkları yiyebilir. Özellikle palyaço balıklarını. Mantarlar, doğada tropikal denizlerin sığ, orta derecede ışık alan ve akıntısı çok az olan, dolayısı ile su şartlarınn gerçek mercanların yaşadığıi bölgelere nazaran daha kötü olduğu yerlerde yaşadıklarından dolayı akvaryum ortamındaki olumsuz şartlara karsı oldukça toleranslıdırlar. 30-40 ppm üzerinde olmadıkça nitrat, düşük seviyede amonyak ve nitrit, 7.8'in altında olmadikça pH, 20-30C arası sıcaklık gibi pek çok gerçek mercanın kaldıramayacağı uç değerleri tolore edebilirler. Bu nedenden dolayı yeni başlayanlar için ideal canlılardır.Tabiki su şartlarının ideal olduğu sağlıklı akvaryumlarda çok daha iyi gelişme göstereceklerdir. Işık ihtiyaçları türe göre değişse de fotosentetik birçok gerçek mercana nazaran çok daha düşük ışık seviyelerinde yaşayabilirler. Kullanılan ışıklandırmaya göre ideal yer seçiminde açılma ve renk en güzel yol gostericidir. Işık yetersiz ise aşırı açılarak renklerini kaybederler, yüksek ise açilmazlar. Metal halide, VHO floresan gibi güçlü ışık veren lambalarla aydınlatılan akvaryumlarda dibe yakın kısımlarda hatta orda bile ışık fazla geliyorsa kayaların ve diğer mercanların gölgelediği mağramsı yerlere yerleştirilebilirler. Aktinik mavi lambalar gelişmeleri ve daha güzel renkler sergilemeleri acısından oldukça önemlidir. Doğada akıntısız bölgelerde yaşadıkları için akıntıyı sevmezler, özellikle direkt yada güçlü akıntı aldıklarında zaman içerisinde beyazlaşarak ölürler. Fotoğraf: Selim Özadar Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Tam olarak açılmış, sağlıklı görünen mantarları alın. Salyalanmış, beyazlaşmış, kopmuş, çürümüş, yırtılmış olanlardan kaçının. Alıştırma Akvaryumunuza koyduktan sonra yeni mantarların alışması ve tam olarak açılım göstermesi biraz zaman alabilir. Bu süre çok uzun olmadıktan sonra merak edilecek birşey yoktur. Geldikleri akvaryumun ışık durumunu dikkate alarak kendi akvaryumunuzdaki ışığa alıştırmak için ilk yerleştirmede yer seçimine, gerekiyorsa yeni yerine alıştırmak için acele etmeyip bir-iki hafta beklemeye özen göstermekte fayda vardır. Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Canlılar Bazı tetik balığı, şişen balık, melek balığıı, deniz yıldızı türleri gibi mercanlar ile beslenen ve rahatsız eden canlıların oldukları akvaryumlarda beslenmemeleri tavsiye edilir. Diğer ısırgan - hücreli canlılarla aralarında yeterince mesafe bırakmak gerekir. Beslenme Beslenme ihtiyaçlarının önemli bir kısmını üzerlerinde barındırdıkları mikro algler (zooxanthellae) üzerinden sağlarlar. Mikro algler ile simbiyotik bir beraberlikleri vardır, mikro algler mantara fotosentez ile besin sağlarken mantar da onlara hem barınacak yer hem de fotosentez için gerekli maddeleri sağlar. Buna ilaveten sudan süzdükleri plankton gibi besleyici maddeleri de kullanırlar.Dokunaçları daha uzun olanlar arada sırada püskürtme yoluyla beslenebilirler. Aşırı beslemeye kaçmamak gerekir. Direkt besleme şart değildir Fotoğraf: Gökhan Kukurt Üreme/Üretim Akvaryuma adapte olduktan sonra oldukça hızlı bir çoğalma gösterirler. Benim gözlemlerime göre bu adaptasyon süresi doğadan gelenlerde akvaryumda üretilenlere nazaran çok daha uzundur ve bu süre 6 aya kadar sürebilmektedir. Dipten yavru verebildikleri gibi polipler bölünebilir. Üretimleri son derece kolaydır ve farklı yöntemler vardır. Şemsiye görünümlü üst kısma yakın bir yerden sap kısmı kaya üzerinde kalacak şekilde kesildiğinde kesilen kısım 4-5 gün gibi bir sürede yeni zeminine kaynarken kayada kalan sap kısmı ise iyileşerek bir iki ay içerisinde kendini yenileyecektir. Akıntıdan dolayı uçup gitmemesi için yarısı kesilmiş bir pet şişenin yada plastik bir yoğurt kabınin dibi küçük kaya parçaları ile doldurulup yeterince su sirkulasyonu sağlayabilecek şekilde kenarlarına delik açılırsa ve bu basit düzenek akıntı almayan bir yere yerleştirilerek kesilen kısım kayalar üzerine gelecek şekilde yerleştirildiğinde 4-5 gün gibi kısa bir süre içerisinde bu kaya parçalarına tutunur ve tutunduktan sonra da bu kaya parçaları istenilen yere japon yapıştırıcısı yada epoksi ile tutturulabilir. İstenilirse tepe kısmı pizza dilimleri gibi dörde - beşe bölünebilinir. Kesilen parçalar ters dönmeleri durumunda çürür. Bu düzeneği alt kısımlara yerleştirmeye çalıştığınızda muhtemelen suyun kaldırma kuvveti dolayısı ile küçük parçalar uçuşur. Bu nedenle bu düzeneği yavaş bir şekilde su yüzeyine yakin bir yere yerleştirmek daha kolay bir çözüm olur. Kullanılan diğer bir teknik tül yada balık kepçesi aği ile kesilen kısmın kayaya sarılması. Bazı hobiciler japon yapıştırıcısı ile kayaya tutturabildiklerini söyleseler de ben aşırı salyalanma nedeni ile yapıştırıcı yöntemi, çok geç tutunması ve ağı çekerken tekrar kayadan kopması nedeni ile de tül yönteminde pek başarılı olamadım. Bana göre en basit ve garantili olan birinci yöntem. Actinodiscus Fotoğraf: Selim Özadar Hobide en yaygin olarak görülen tür actinodiscus'tır. Noktalı, çizgili, düz, hafif tüylü formlarda görülen bu tür genelde kırmızı, mavi, mor, yeşil, kahverengi, krem gibi renklerde olur. Orta derecede ışığa ihtiyaç duyar. 40-45 cm yükseklikteki 0.75-1 Watt/lt düzeyinde aydınlatılan bir akvaryumda dibe yakin bölgelere yerleştirildiğinde normal olarak ihtiyaç duyduğu ışık şiddeti sağlanmış olur. Rhodactis Fotoğraf: Selim Özadar Üzerindeki dokunaçların daha belirgin olduğu tüylü, baloncuklu bir görünüme sahip olan mantarlardır. Boğagözü ve kıllı mantar olarak bilinen mantarlar bu türün en güzel örnekleridir. Rhodactisler genelde yüksek ışığa karşı daha hassastırlar ve az ışık alan yerlerde daha iyi gelişirler. Amplexidiscus sp. Dev kap ve fil kulağı bu türün en güzel örnekleridir. 25 -30 cm'ye kadar büyüyebilen bu mantarlar yerleştirilirken etrafinda yeterince boşluk bırakılmalıdır. Küçük balıkları yiyebildiği söylenen bu türe dikkat etmek gerekir. Ricordea Fotoğraf: Selim Özadar Güzel renkleri ve baloncuklu dokuları nedeni ile en gözde mantarlardır. Ricordea florida ve Ricordea yuma yaygın olarak bilinen iki turdur.Ne kadar bilimsel bir yaklaşım olduğunu bilmemekle beraber benim bu iki ricordeayı ayırt ederken dikkat ettiğim hususlar şunlardir; Ricordea florida'nin üzerindeki baloncuklar daha sık ve daha kabarıktır, fakat ağzı düzdür. Ricordea yumanin ise baloncukları daha seyrek ve daha ince fakat ağzının etrafinda baloncuklar vardır. Ricordealar diğer mantarlara nazaran daha fazla ışık isterler buna rağmen MH ve VHO gibi yüksek çıkışlı lambalar ile aydınlatılan akvaryumlarda direkt ışık almamalarında fayda vardır. Planktonik besleme yapıldığında daha çabuk büyüme ve bölünme gösterirler.